Scilly Adaları'ndaki Kürdistan!

MAXİME DEMİRALP-ANF
12:43 / 02 Aralık 2010

PARİS - Bundan 100 yıl önce, henüz Türkiye diye bir devlet yokken, Manchester’dan Basra’ya doğru giden bir gemi Scilly Adaları güneyinde battı. Geminin adı Kürdistan’dı.

Bugün kullanımı yasaklarla çevrili bir kelime olan Kürdistan, 100 yıl önce bir gemiye isim olarak verilmişti. Dramın yaşandığı Fransa’nın Brotonya bölgesindeki Plouguerneau’da herkesin unuttuğu bir trajedi, 100 yıl sonra yeniden gün yüzüne çıktı. Burada bir gemi battı ve bu gemiden geriye tek bir iz kaldı, o da haç işaretli bir mezar taşı.

Haçın üzerinde şu ifadeler yer alıyor: “Bu haç 21 Ekim 1910’da denizde kaybolan ‘Kürdistan’ gemisinin kaptanı, subayları, mürettebatı ve yolcuları anısına, aynı zamanda kıyıya vuran 17 cenazeyi toplayan sakinler ve ülke makamları ile bu haçı bu araziye dikmeye izin veren Nezou ailesine minnetin ifadesi olarak Londra İngiliz-Cezayir Şirketi tarafından dikildi.”

Haç işareti gözlerden uzak özel bir mülkiyet üzerinde bulunuyor. Ancak haçın üzerinde yazılanlar 100 yıl sonra Brotonya’nın bu küçük kentinde yerel tarihçiler ile Karreg-Hir Derneği üyelerinin dikkatini çekti. Geminin batışının yıldönümü dolayısıyla Karreg-Hirr, Le Telegramme gazetesinde olay hakkında bilgisi olan tüm kişi, tarihçi ya da denizcilere çağrıda bulundu.

Mezar taşı üzerindeki kaydın dışında yaşanan felakete ilişkin kesin bir bilgi bulunmuyor. Kazanın nedeni, yeri, boğulanların sayısı, hayatta kalanlar, sonuçları… hiçbir şey… ne yerel hafızada ne de yazılı olarak…

Gemi 16 Nisan 1906 tarihinde Galler Ülkesi kıyıları üzerindeki Swansea merkezli İngiliz-Cezayir Steamship Co. Ltd. şirketi için imal edildi. Dönemin gazetelerinde yer alan bilgilere göre Kaptan Mannings tarafından yönetilen Kürdistan gemisi Marsilya üzerinden Basra’ya gitmek üzere 14 Ekim’de Manchester’dan yola çıktı. Gemi’nin 28 Ekim dolaylarında Marsilya’ya ulaşarak buradan yolcuları alması gerekiyordu.

New York Times’in 6 Kasım 1910 tarihli sayısında gemiden kurtulan 2 kişinin 5 Kasım’da Kanarya Adaları’na ulaştığı belirtiliyor. Geminin Manş Denizi’nin girişine 60 mil uzakta küçük İngiliz takımadaları olan Scilly Adaları’nın güneyinde battığı anlatılıyor. Hayatta kalan iki kişi ise geminin battığı sırada suya bırakılan tek küçük gemiye binebilen 10 kişi arasında yer alıyordu. 26 saat sonra Vincent isimli İngiliz yelkenlisi tarafından alınan kazazedeler 2 Kasım’da Santa Ursula adlı Alman vapuruna bindirilerek Kanarya’ya bırakıldılar. Diğer 8 kişi de ya bir patlama sonucu ya da suda boğularak öldü. Brisbane Courier gazetesine göre ise 7 Kasım 1910’da batan gemide 46 kişi hayatını kaybetti, 2 kişi kurtuldu.

Geminin yolcuları arasında Kürtler de var mıydı ve neden gemiye Kürdistan adı verilmişti bilinmez ama bu geminin varlığı da bugün yok sayılan Kürdistan’ın Türk devletinin kuruluşundan önce de var olduğunu gösteriyor. Gemiye dair diğer bütün bilgiler bunca yıl unutulduktan sonra açığa çıkarılmayı bekliyor.

ANF NEWS AGENCY